Bir aracın ateşleme sistemi; doğru silindire, doğru zamanda, her dakika binlerce kez yeterli kıvılcımı sağlayabilmelidir. Ateşleme onarımlarını doğru şekilde yapmak mutlak bir zorunluluktur. Ateşleme bobinlerini servise alma konusundaki en iyi uygulama kılavuzumuz sayesinde, bunların nasıl çalıştıklarını, neden ve nasıl arızalandıklarını ve sizinle birlikte müşterilerinizin de güvenebileceği, kaliteli, uzun ömürlü bir onarım için nasıl değiştirileceklerini bileceksiniz.

Ateşleme bobini nedir?

Yanmanın gerçekleşmesi için motordaki yakıt-hava karışımını ateşleyecek bir kıvılcım gereklidir. Ateşleme bobininin görevi budur. Bir tür elektrik transformatörü olup, akünün tipik olarak sadece 12 voltluk düşük gerilimini buji tırnak aralığını atlamak, yakıtı ateşlemek ve nihayetinde motoru çalıştırmak için gereken binlerce volta dönüştürür. Bazı sistemler bunu yapmak için sadece tek bir bobine ihtiyaç duyar ancak çoğu yeni model araç, her silindir için ayrı bir bobin kullanır.

Ateşleme bobini nasıl çalışır?

Ateşleme bobinleri basit bir ifadeyle üç parçadan oluşur; birkaç yüz tur birincil sargıdan oluşan birincil devre, binlerce tur daha fazla sargıya sahip ikincil devre ve demir çekirdek. Akım birincil devreden geçerken çekirdeğin çevresinde büyük bir manyetik alan oluşur ve bobini şarj eder. Ancak güç akışı durduğu zaman manyetik alan çöker. Bu enerjinin bir yere gitmesi gerektiği için ikincil bobinde bir akım dalgalanmasına neden olur ve ateşleme kıvılcımı oluşturmak için yeterli olana kadar gerilimi katlar. 

Gerekli gerilim 5.000 volttan 25.000 volta kadar değişebilir ve bujinin elektrot aralığının genişliği, buji içindeki elektrik direnci, yakıt-hava karışımı, buji sıcaklığı, motor yükü vb. gibi bir dizi faktöre bağlıdır. Aslında bazı sistemler yoğun talep altında 40.000 volta varan gerilimlere ihtiyaç duyabilmektedir. Bu çıkış, ikincil ile birincil sargıların oranına (tipik olarak yaklaşık 80'e bir) göre belirlenir ancak oran ne kadar yüksek olursa potansiyel gerilim de o kadar yüksek olur.

Ateşleme bobini nereye yerleştirilir?

Eski araçlarda ateşleme bobini, akü ile bir distribütör arasına yerleştirilmiştir. Ancak günümüzün elektronik olarak kontrol edilen ateşleme sistemlerinde artık distribütöre ihtiyaç duyulmamaktadır; bunun yerine bujiyi motor kontrol ünitesi (ECU) ateşlemektedir. Dolayısıyla bobin doğrudan Coil-on-Plug sistemlerdeki her bir bujinin üzerine monte edilir veya distribütör içermeyen Wasted Spark sistemlerinde bir çift bujiye takılır.

Bundan dolayı bobin sayısı da değişecektir. Eski sistemler tipik olarak tek bir bobin kullanırken günümüzde yeni sistemler, silindir başına bir tane veya her silindir çifti için bir tane olmak üzere birden fazla bobin içermektedirler. Bu, araç üreticilerine daha iyi motor performansı, yakıt ekonomisi ve emisyon değerleri için kıvılcım zamanlaması üzerinde daha hassas kontrol imkanı tanır.

Ateşleme bobinleri neden arızalanır?

Ateşleme bobinleri dayanıklı olacak şekilde tasarlanmış olsalar da üzerlerindeki yükün artması, arızalanabilecekleri anlamına gelir. Bunun başlıca nedenleri şöyledir:

• Hasarlanan buji veya buji telleri: Arızalı bir buji veya aşırı dirence sahip bir buji teli, bobinin çıkış geriliminin yükselmesine neden olur. Eğer bu gerilim 35.000 voltu aşarsa bobinin iç yalıtımına zarar vererek kısa devreye yol açabilir. Bu da düşük verim ile sonuçlanarak yük altında yanlış ateşlemelere ve/veya aracın kötü şekilde çalıştırılmasına neden olabilir.
• Açılmış veya fazla geniş buji tırnak aralığı: Bujiler aşındıkça iki elektrotu arasındaki boşluk da açılacaktır ki bu, bobinin elektrik köprüsünü kurmak için artık daha yüksek gerilim üretmesi gerektiği anlamına gelir. Bobinin üzerindeki bu ilave yük, aşırı gerilim yüklenmesine ve dolayısıyla aşırı ısınmaya neden olabilir. 
• Titreşim hasarı: Motor titreşiminden kaynaklanan sürekli aşınma ve yıpranma, ateşleme bobini sargılarına ve yalıtımına zarar verebilir ve bu da ikincil sargılarda kısa devreye veya kopmalara neden olabilir. Benzer şekilde bujideki elektrik bağlantısını gevşeterek bobinin bujiyi ateşlemek için fazla çalışmasına yol açabilir.
• Aşırı ısınma: Ateşleme bobinleri, konumlarından ötürü çoğunlukla aşırı motor sıcaklıklarına maruz kalırlar. Bu, bobinlerin elektrik iletme kapasitesini azaltarak hem performansını hem de ömrünü etkileyebilir.
• Değişken direnç: Bobinin sargısının kısa veya düşük dirençli olması, bobinden geçen elektrik akışını artırarak tüm ateşleme sistemine zarar verir. Ayrıca dirençteki değişiklikler, aracın çalışmamasına ve hem ateşleme bobininin hem de çevresindeki parçaların zarar görmesine neden olacak şekilde zayıf bir kıvılcım oluşmasına neden olabilir. 
• Aşırı nem: En muhtemel kaynak, arızalı bir üst kapak contası nedeniyle gerçekleşen bir yağ sızıntısıdır ve bu da yağın çevrede birikmesine ve hem ateşleme bobininin hem de bujinin zarar görmesine yol açar. Örneğin, klima yoğuşmasından gelen su da sisteme nüfuz edebilir. Her iki durumda da arızanın tekrarlanmasından kaçınmak için temel nedeni ele almak önemlidir.

Ateşleme bobininin arızalı olduğuna dair belirtiler nelerdir?

Ateşleme bobini, araçları çalıştıran motor kıvılcımının üretilmesinden sorumlu olduğu için sorunlar motor performansı konularında hızla kendilerini gösterecektir. Örneğin:

• Arıza lambasının yanması: Arızalı bir ateşleme bobini motor performansını doğrudan etkilediğinden dolayı her türlü sorun arıza lambasını tetikleyecektir.
• Kötü yakıt ekonomisi: Kıvılcım enerjisi düşük olduğunda yanma işlemi o kadar verimli olmayacak ve yakıt ekonomisinde gözle görülür bir düşüşe yol açacaktır. 
• Araçta zamansız ateşleme: Çoğunlukla ateşleme bobini arızasının erken bir belirtisidir. Bu, yanma odasındaki kullanılmamış yakıtın egzoz sisteminden iletildiği durumlarda meydana gelir. Bu kontrol edilmezse egzozda önemli ve maliyetli hasarlara neden olabilir.
• Aracın stop etmesi: Arızalı bir ateşleme bobini, bujilere düzensiz elektrik akımı göndererek durmalara neden olur. Bu, sonuç olarak aracın geri viteste çalıştırılmasını önleyebilir. 
• Motor teklemeleri: Bir veya daha fazla motor silindirinin araca yeterli güç sağlamaması nedeniyle motor, özellikle hızlanma sırasında tekleyecektir.
• Aracı çalıştırırken yaşanan sorunlar: Benzer şekilde, bir veya daha fazla buji yeterli şarj almıyorsa çalıştırma sırasında sorun yaratacaktır. Tek bobini olan bir otomobilde bu, otomobilin hiç çalışmaması anlamına gelir.

Ateşleme bobinlerinde sorunlar nasıl giderilir?

Ateşleme bobininin arızalı olduğundan şüpheleniyorsanız arıza tespitini kolaylaştırmak için aşağıdaki adımları takip etmeniz yeterlidir:

• Arıza kodlarını ve canlı verileri bir arıza tespit cihazı kullanarak okuyun. Şüpheli arızalı bobinin değerlerini, düzgün çalışan bir bobinin değerleriyle karşılaştırın.
• Bobinlerde, yuvada çatlaklar, kırılmış dönüş önleyici tırnaklar veya elektrik kablosu tertibatının ya da buji bağlantılarının zarar görmüş olması gibi hasar belirtileri olup olmadığını kontrol edin.
• Ayrıca bujiyi çıkartıp kontrol edin. Kablo direncinin teknik özelliklere uygun olduğundan emin olmak için mümkünse hem kıvılcım aralığını hem de buji telini kontrol edin.
• Kontak açıkken ateşleme bobinine giden gerilim beslemesini bir multimetre ile ölçün. 10,5 V değerinden daha yüksek bir gerilim kaydedilmelidir. 
• Yine bir multimetre kullanarak bobinin birincil ve ikincil devrelerini kontrol edin. Birçok bobin, 0,4 ila 2 ohm arasında değişen bir birincil dirence ve 5.000 ila 20.000 arasında bir ikincil dirence sahip olmalıdır ancak araç üreticisinin teknik özelliklerine bakın. Bunlardan herhangi biri teknik özelliklere uygun değilse bobini değiştirin. Sıfır değeri, bobinin kısa devre yaptığını ve yüksek bir değer, bobinin açık olduğunu belirtir.  Ateşleme bobinlerinin üç, dört, beş veya yedi tele sahip olması durumunda bobinin iç elektrik tasarımını gösteren kablo tertibatı şemasına bakın.

Ateşleme bobini nasıl değiştirilir?

Bir arıza doğrulandıktan sonra bobini aşağıdaki basit adımları takip ederek değiştirin:

• Aracın kontağı kapalıyken arızalı bobini bulun. Elektrik konektörünü fişten çekin ve ardından onu yerine sabitleyen cıvatayı (veya cıvataları) çıkarın. Artık bobini montaj konumundan dikkatlice kaldırabilirsiniz.
• Yeni bobini takmadan önce yeni bobinin ayağına ve elektrik prizine yalıtkan gres sürmek, iyi bir uygulamadır. Bu, paslanmaya karşı koruma ve iyi bir bağlantı sağlayacaktır. Ayrıca tüm bujileri bobinle aynı anda değiştirmeniz önerilir.
• Şimdi yeni bobini yuvasına kaydırın. Cıvataları önerilen tork değerinde sıkın, ardından elektronik konektörü tekrar takın.
• Arıza kodlarını silmek ve motor yönetimi uyarı ışığını söndürmek için arıza tespit aletini tekrar bağlayın. 
• Her şeyin iyi çalıştığından emin olmak için bir yol testi yapın.

Kapsamlı ateşleme bobini portföyümüz hakkında daha fazla bilgi için tıkayın.