Motor takozları nasıl çalışır?

Motor ayağı olarak da bilinen motor takozu, adından da anlaşılacağı gibi motoru aracın şasisine sabitler; bir uç motor bloğuna, diğeri ise otomobilin şasisine cıvata ile sabitlenir. Vulkanize edilmiş lastik takoz, motoru sağlam bir şekilde yerinde tutmanın yanı sıra araç şasisi ile motor bileşenleri arasında bir yalıtkan görevi görür ve konforlu, sessiz bir sürüş için gürültünün, titreşimin ve sertliğin (NVH) en aza indirilmesine yardımcı olur. Birçok araçta üç motor takozu ile bir veya iki şanzıman takozu bulunur.

Motor takozu tipleri

Üç tip motor takozu vardır ve araç üreticileri, uygulamaya bağlı olarak aşağıdakilerin herhangi bir kombinasyonunu kullanabilir:

• Pasif lastik takozlar: Pasif lastik takozlar, tipik lastik-metal tasarımına uymakta (lastik bir bileşikle birleştirilmiş iki metal montaj noktası) ve araçların büyük çoğunluğuna takılmaktadır. 
• Pasif hidrolik takozlar: Bazı uygulamalar, sıvı doldurulmuş hidrolik takozlara sahiptir. Bunlar pasif hidrolik takozlar olarak da bilinmekte olup ilave titreşimleri sönümlemeye yardımcı olan hidrolik sıvı dolu bir bölme içerirler.
• Aktif takozlar: Bazı yeni araçlar, elektronik kontrollü veya aktif takozlar kullanır. Vakum valf anahtarı tarafından kontrol edilen ek bir vakum bölmesine sahip olup hıza veya yüke bağlı olarak daha fazla veya daha az titreşimi sönümlemek için takozun sertliğini ayarlayabilirler. Bazı aktif takozlar, NVH'yi daha da dengeli hale getirmek için kendi karşı titreşimlerini de üretebilirler.

Motor takozları neden arızalanır?

Motor takozları sürekli olarak yüksek dinamik gerilmeye maruz kalır ve lastikten üretilmiş her şey gibi zaman içinde yıpranırlar; lastik çatlayabilir, yırtılabilir ve neredeyse her zaman sağlam ama elastik olma özelliğini kaybeder. Bu, hidrolik takozlarda sıvının dışarı sızmasına ve takozun potansiyel olarak çökmesine neden olabilir. Eski ve çok yol katetmiş araçlarda aşınma ve yıpranma daha yaygın olsa da sert vites geçişi yapma veya aşırı yüksek rölanti devirleri süreci hızlandırabilir. Aynı durum, lastiği kademeli olarak aşındıran yağ veya diğer akışkanlar için de geçerlidir.

Motor takozunun arızalı olduğuna dair belirtiler nelerdir?

Çoğu zaman, hızlı bir görsel kontrol ile çatlak, yırtılma, akışkan sızıntısı veya lastik-metal birleşiminin ayrılması gibi aşınma durumları veya hasarlar tanımlanabilir ancak dikkat edilmesi gereken birkaç yaygın belirti mevcuttur:

• Motorun hareket etmesi: Motor takozları, motoru bölmesinde sabitlemek için tasarlandığından dolayı bir şeylerin ters gittiğinin ilk işaretlerinden biri, hızlanma sırasında genellikle daha da kötüleşen aşırı motor hareketidir.
• Motor gürültüsü: Herhangi bir aşırı hareketin sıra dışı seslere neden olması muhtemeldir. Ani hızlanma veya motor freni sırasında motor bölmesinden gelen metal ve darbe seslerini dikkate dinleyin.
• Aşırı titreşim: Lastiğin aşınması veya yıpranması, takozun sönümleme kapasitesini azaltacak, motordan gelen gürültüyü ve titreşimi şasi üzerinden aracın içine aktaracaktır.
• Motorun hizasının kaçması: Arızalı bir takoz, artık doğru şekilde desteklenmeyecen motorun bir tarafa yatmasına neden olabilir.
• Bileşen hasarı: Bozulmuş motor takozları; yüksek hızlarda soğutma sıvısı hortumları, fan kayışları ve egzoz boruları gibi diğer parçaların hasar görmesine yol açabilir. Dolayısıyla hasar belirtilerini kontrol edin.

Motor takozları ne zaman değiştirilmelidir?

Motor takozları herhangi bir rutin bakım programına dahil edilmeseler de bunların düzenli yapılan servis sırasında kontrol edilmesi önerilir. Neticede, hizmet ömürleri aracın yaşına, katettiği mesafeye, sürücünün davranışlarına vb. dayalı olarak büyük ölçüde değişiklik gösterebilir. Herhangi bir aşınma veya yıpranma belirtisi tespit ederseniz takoz en kısa zamanda değiştirilmelidir; kırık bir takoz, gürültü ve titreşimin yanı sıra diğer bileşenlerin hasar görmesine de yol açabilir. Örneğin aşırı motor hareketi, kayış tahrikli fanın radyatöre ve/veya hortuma çarpmasına ve potansiyel olarak gaz kelebeği bağlantısının kopmasına neden olabilir. Bir takoz arızalanırsa aynı koşullara maruz kalmış olduklarından dolayı diğerlerinin de yakında arızalanmasının muhtemel olduğunu unutmayın. Bu nedenle her zaman tüm motor takozlarının aynı anda değiştirilmesi önerilir.

Arızalı bir motor takozu nasıl değiştirilir?

Doğru aletler ve teknik bilgi ile motor takozunun değiştirilmesi nispeten basit bir iştir. En iyi uygulamaları içeren bir onarım için aşağıdaki adımlar halinde verilmiş talimatları izleyin:

• Aracı kaldırarak ve sabitleyerek başlayın.
• Cıvataları güvenli bir yerde tutmayı unutmayarak plastik motor kapaklarını çıkarın.
• Takozu sökme işlemi sırasında motorun uygun şekilde desteklendiğinden emin olmak için bir motor destek kirişi kullanın.
• Araca bağlı olarak takoza erişmek için diğer braketleri çıkarmanız gerekebilir. 
• Ardından, tüm cıvataları gevşemeleri için birkaç dakika nüfuz edici yağın içine daldırın.
• Bir lokma veya anahtar kullanarak cıvataları sökün ve motor takozunu çıkarın.
• Doğru takoza sahip olduğunuzdan emin olmak için eski ve yeni takozları karşılaştırın; montaj noktalarının konumunu bir yere not edin.
• Yeni motor takozunu şasiye yerleştirin ve cıvataları elle sıkın. Dişleri hizalamak için motorun konumunu ayarlamanız gerekebilir.
• Ardından, servis kılavuzunda belirtilen şekilde tüm cıvataları araç üreticisinin teknik özelliklerine uygun şekilde sıkın.
• Sökülmüş olan braketleri tekrar takın.
• Artık motor destek kirişini motordan çıkarabilir ve kapağı yerine takabilirsiniz.
• Son olarak aracı yere indirin ve aşırı motor hareketi ve/veya titreşim olup olmadığını kontrol etmek için bir çalışma arkadaşınızdan vitesler arasında geçiş yapmasını isteyin.