Egzoz gazı sıcaklık sensörü nedir?

Egzoz gazı sıcaklık sensörü, adından da anlaşılacağı gibi egzoz gazının sıcaklığını ölçer. Bu bilgiler daha sonra uygun işlemin yapıldığı motor kontrol ünitesine veya ECU'ya geri iletilir. Benzinli motorlardaki ana görevi, önemli bileşenleri küçültülmüş motorlarda sık görülen yüksek sıcaklıklardan korumaktır. Dolayısıyla sensör, aşırı sıcaklık tespit ederse ECU, örneğin turboşarjda takviye basıncını azaltma veya katalitik konvertör için enjekte edilen yakıt miktarının artırma yoluyla sıcaklığı düşürür. Egzoz gazı sıcaklık sensörleri, dizel motorlarda rejenerasyon için doğru sıcaklığı elde etmek üzere dizel parçacık filtresinin (DPF) sıcaklığını izlemek amacıyla da kullanılmakta olup zararlı emisyonları azaltır. Egzoza takılı üç veya daha fazla sensörün olması nadir görülen bir durum değildir; bunlardan biri turboşarjdan önce, biri DPF'den önce, diğeri de parçacık filtresinden sonra takılır.

Egzoz gazı sıcaklık sensörleri nasıl çalışır?

İki tip egzoz gazı sıcaklık sensörü vardır; biri pozitif sıcaklık katsayısı (PTC) ve diğeri negatif sıcaklık katsayısı (NTC) algılama öğesine sahip olup aradaki tek fark sıcaklığı ölçme şekilleridir. NTC öğesi, düşük sıcaklıklarda yüksek bir dirence ve yüksek sıcaklıklarda düşük bir dirence sahiptir. Başka bir deyişle sıcaklık arttıkça direnci düşer. Buna karşın, en yaygın olan PTC öğesinde direnç, sıcaklıkla aynı doğrultuda artar. Her iki şekilde de ECU'daki dirence bir sıcaklık atanır ve buna göre işlem yapılır.

Egzoz gazı sıcaklık sensörleri neden arızalanır?

Egzoz gazı sıcaklık sensörünün arızalanmasının en sık görülen sebeplerinden biri, diğer bileşenleri koruduğu unsura, yani aşırı derecede yüksek sıcaklıklara (bazı durumlarda 900°C'nin üzerinde) maruz kalmasıdır. Tüm kablolu sensörlerde olduğu gibi şiddetli titreşimler de iç bağlantıları gevşetebilir ve herhangi bir kıvrılma veya bükülme, kablonun kopmasına neden olabilir. Bu da egzoz sistemindeki diğer bileşenler değiştirilirken onların hasara karşı özellikle savunmasız kalmasına yol açabilir. Bunlar, yağ veya antifriz gibi diğer akışkanlardan kaynaklanan kirlenmenin yanı sıra sensörün tepki verme özelliklerini etkileyebilir, tolerans değerinden sapmasına neden olabilir ve yanlış ölçümlere yol açabilir. 

Egzoz gazı sıcaklık sensörünün arızalı olduğuna dair belirtiler nelerdir?

Arızalı bir egzoz gazı sıcaklık sensörü, bir aracın son işlem sistemini olumsuz yönde etkileyerek aşağıdaki belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir:

• Motor kontrol lambası: ECU, sensörde veya sinyalde bir sorun tespit ederse motor kontrol lambasının yanmasını tetikleyecektir.
• Düşük yakıt verimliliği: Sensör yanlış gerilimler iletirse DPF rejenerasyon işlemi daha uzun sürebilir ve bu da yakıt kullanımının artmasına neden olabilir.
• Gereksiz DPF rejenerasyonu: Arızalı sensörler, gereksiz rejenerasyonlara da yol açarak araç sahibinin elverişsiz durumlar yaşamasına sebep olabilir.
• Emisyon testinde başarısızlık: Yanlış bir ölçüm, EGR sisteminin motor kontrol lambasını tetiklemeden arızalanmasına neden olabilir. Bu, emisyon testinde başarısızlığa yol açabilir.
• Bileşenlerin arızalanması: Egzoz sıcaklıklarındaki artış, diğer egzoz veya dahili motor bileşenlerinin erken arızalanmasına da katkıda bulunabilir.

Egzoz gazı sıcaklık sensöründeki sorunları nasıl giderebilirim?

Arızalı bir egzoz gazı sıcaklık sensöründe arıza tespiti yapmak için aşağıdaki adımları göz önünde bulundurun:

• Bir elektronik testi yapın ve hata kodlarını bir arıza tespit aleti kullanarak okuyun.
• Konektörleri, korozyon veya gevşek bağlantı belirtileri açısından inceleyin.
• Kablo tesisatında toprağa kısa devre yapabilecek kırılma veya hasar olup olmadığını kontrol edin.
• Sensörü kirletici madde birikimi açısından inceleyin ve gerekirse temiz, kuru bir bezle temizleyin.
• Sensörü test etmek için ayrı bir IR ölçüm cihazı kullanın ve ölçüm değerlerini bir arıza tespit aleti kullanılarak elde edilen canlı verilerle karşılaştırın.  Egzoz sıcaklığının artması için motoru çalıştırın ve ölçüm değerlerini karşılaştırın.
• Araç kontağı açık ve EGT sensörü üzerindeki fiş bağlı değilken sensörün konektöründeki gerilimi ölçün; gerilim 5 volt olmalıdır. Eğer değilse kabloyu ECU'ya kadar geri takip edin ve buradaki beslemeyi kontrol edin.

Sık görülen egzoz gazı sıcaklık sensörü hata kodları nelerdir?

Sık görülen hata kodlarına şunlar dahildir:

• P0544: Egzoz gazı sıcaklık sensörü, sıra 1, sensör 1 - devre arızası
• P0546: Egzoz gazı sıcaklık sensörü, sıra 1, sensör 1 - yüksek giriş
• P2033: Egzoz gazı sıcaklık sensörü, sıra 1, sensör 2 - yüksek devre
• P247A: Egzoz gazı sıcaklık sensörü, sıra 1, sensör 3 - aralık dışı
• P0549: Egzoz gazı sıcaklık sensörü, sıra 2, sensör 1 - yüksek devre
• P2031: Egzoz gazı sıcaklık sensörü, sıra 1, sensör 2 - devre arızası

PTC sensörlerinin tasarımı gereği bir arıza tespit hata kodu tetiklemeden ECU'ya yanlış bilgi iletmeye devam edeceğini unutmayın. 

Egzoz gazı sıcaklık sensörünü nasıl değiştiririm?

Egzoz gazı sıcaklık sensörü arızalıysa değiştirilmesi gerekir; en iyi uygulama tavsiyelerine uymanız yeterlidir:

• Arızalı sensörün konumunu tespit edin. Konumun fonksiyonuna bağlı olarak değişebileceğini unutmayın; turboşarjın, katalitik konvertörün ve DPF'nin giriş veya çıkış yönünde ve NOX azaltma sisteminin içinde.
• Ardından elektrik konektörünü ayırın ve yakındaki bileşenlere zarar vermemeye dikkat ederek bir lokma anahtar aracılığıyla sensörü sökün.
• Gerekli durumlarda dişlere sıkışma önleyici bileşik uygulayarak yeni sensörü hazırlayın. Hasar görmesini önlemek için bileşeni dikkatlice taşıyın.
• Yeni egzoz gazı sıcaklık sensörünü takın ve araç üreticisinin önerdiği tork değerinde sıkın.
• Elektrik konektörünü ve ardından negatif akü terminalini yerine takın.
• Şimdi arıza tespit aletini tekrar bağlayın ve ilgili tüm hata kodlarını silin.
• Kontağı açın, motor kontrol lambasının söndüğünü ve egzoz sisteminin doğru şekilde çalıştığını onaylayın.
• Son olarak yol testi yapın.