Tuleje zawieszenia – niewielkie natomiast istotne

Czym jest tuleja zawieszenia?

Aby tłumić drgania, zawieszenie samochodu musi poruszać się płynnie w górę i w dół. Jest to dobre rozwiązanie podczas jazdy i prowadzenia pojazdu, ale ruch ten może również przenosić niepożądany hałas oraz wibracje na podwozie i do kabiny pasażerskiej. Właśnie tu wkracza do akcji tuleja metalowo-gumowa! Stosuje się ją w elementach układu zawieszenia, takich jak wahacze, łączniki stabilizatorów, przeguby kulowe, drążki kierownicze, amortyzatory, mocowania kolumn oraz mocowania silnika i skrzyni biegów. Tuleje stanowią punkt ustalający, łączący poszczególne części systemu ze sobą lub z podwoziem pojazdu. Tuleje mają działanie tłumiące, kontrolują zakres ruchu w połączeniach i redukują generowany podczas jazdy hałas, drgania i uciążliwość (tzw. poziom NVH) dla zapewnienia wyższego komfortu i bezpieczeństwa jazdy.

Z czego wytwarzane są tuleje?

Chociaż istnieje wiele różnych konstrukcji zależnych od lokalizacji, funkcji i zastosowania, większość tulei składa się z zewnętrznej części metalowej (zazwyczaj wykonanej ze stali, aluminium, a w niektórych przypadkach również z tworzywa sztucznego) oraz wewnętrznej części wykonanej z silikonu lub gumy nitrylowej. Ze względu na wysokie naprężenia dynamiczne guma ta musi być odporna na zużycie, skrajne temperatury i zanieczyszczenia. Istnieją różne gatunki tulei wyposażone w element gumowy o różnej twardości. Ten parametr oznacza się twardością w skali Shore'a.

Zapewnienie właściwej równowagi

W przypadku zawieszenia, które jest sztywne i maksymalizuje przyczepność opon do podłoża, należy stosować twarde tuleje o bardzo małym ugięciu. Jednak wszystko ma swoje minusy – dotyczy to także tulei, więc wraz z poprawą komfortu prowadzenia pojazdu wiąże się potencjalne zwiększenie hałasu. Np. miękka tuleja o niskiej twardości wg Shore'a będzie wytwarzać mniej hałasu, ale negatywnie wpływać na parametry prowadzenia pojazdu. Zatem zapewnienie właściwej równowagi ma kluczowe znaczenie i dlatego wszystkie tuleje Delphi zostały zaprojektowane w taki sposób, aby zapewnić optymalną twardość wg Shore'a – zarówno dla uzyskania lepszego prowadzenia, jak i redukcji hałasu i drgań.

Przyczyny usterek

Mimo że nie istnieje ustalony harmonogram serwisowania dla tulei zawieszenia, wiadome jest, że stan tych elementów pogarsza się z upływem czasu. Biorąc pod uwagę ich umiejscowienie w dolnej części pojazdu, tuleje są szczególnie podatne na zużycie od naprężeń spowodowanych ciągłym ruchem, tarciem, wysoką temperaturą oraz ekspozycją na zabrudzenia i zanieczyszczenia, takie jak sól drogowa i smary. Na przykład wysoka temperatura może spowodować kruszenie lub pęknięcie gumy, a olej może reagować z komponentem gumowym. Jest to szczególnie istotny problem w przypadku tulei montowanych w pobliżu rury wydechowej lub w słabo wentylowanej komorze silnika.

Wskazania do wymiany tulei

Często szybkie oględziny pozwolą wykryć zużycie lub uszkodzenia tulei, np. rozdarcia w gumie lub pęknięcia w połączeniu gumy z metalem. Jednak warto przytoczyć kilka objawów wymagających szczególnej uwagi – jednocześnie pamiętajmy, że różne typy tulei będą generować odmienne objawy:

• Nieprawidłowe odgłosy trzeszczenia podczas przyspieszania lub hamowania
• Stukanie zwykle podczas jazdy po nierównej powierzchni
• Przedwczesne i/lub nierównomierne zużycie opon
• Odgłosy tarcia metal o metal
• Nieprecyzyjne lub dryfujące poczucie ruchu kierownicy podczas skręcania
• Mocowanie silnika i skrzyni biegów może wywoływać drgania z przodu samochodu (z reguły najintensywniejsze podczas przyspieszania)

Dlaczego warto wymienić tuleje?

Zużyte lub uszkodzone tuleje mogą nie tylko wpływać na prowadzenie pojazdu i komfort kierowcy, ale również powodować bezpośredni kontakt metalu z metalem. Powoduje to większe obciążenie przegubów i połączonych części, takich jak wahacze, przeguby kulowe i amortyzatory, przyspieszając ich zużycie. Wymiana tych podzespołów może być kosztowna, dlatego warto instalować nowe tuleje przy pierwszych objawach zużycia.

Kluczowe kwestie do rozważenia:

Podczas wymiany tulei należy pamiętać o kilku rzeczach:

• Oczywiście zawsze należy dobrać odpowiednią tuleję do pojazdu – mimo że z zewnątrz mogą one wyglądać identycznie, istnieje wiele cech wewnętrznych przewidzianych do konkretnego zastosowania.
• W przypadku tulei stabilizatorów poprzecznych zaleca się wymianę parami.
• Przed montażem zawsze należy przeprowadzić kontrolę wymiarów części.
• Pamiętaj, aby dokręcać momentem dokręcania, gdy pojazd stoi na podłożu. Niezastosowanie się do tego wymogu może spowodować niepotrzebne obciążenie tulei w niewłaściwej pozycji, co może prowadzić do przedwczesnej usterki.
• Montaż niektórych tulei może być trudny i wymagać użycia specjalistycznych narzędzi. W tym przypadku bardziej ekonomiczna może być wymiana całego podzespołu niż tylko tulei.